روشا اعتصامی
مسئول آموزش
دکتری تخصصی Knowledge Management – MBA HR
زندگی، بزرگ ترین سفر انسان است اما یک تفاوت بسیار بزرگ با سفرهای دیگر دارد: اینکه هیچکس به انتخاب خود آن را شروع نکرده است. ما چشم باز کرده ایم و بلیط این سفر در دستانمان بوده است. نه معلوم است در طی مسیر چه اتفاقاتی رخ می دهد و نه معلوم است که مقصد کجاست. در طی این سفر، برای هر کدام از ما می تواند شرایطی به وجود آید که مسیر برایمان آزاردهنده جلوه کند. ممکن است با چیزهایی مواجه شویم که هرگز فکرش را هم نمی کردیم. شاید فکری به سرمان بزند که بتوانیم با اجرایی کردنش مسیر را هموارتر و مقصد را شفاف تر کنیم. اما در طی مسیر آیا می توان با پای پیاده و با دست خالی از سد مشکلات آزاردهنده گذشت و ایده ها را عملی کرد؟ یا اینکه بهتر است قطاری وجود داشته باشد که شما را سوار کند و ابزارهای مختلفی را در اختیارتان بگذارد؟ آنچه در ادامه می خوانید، در طول این سفر به شما خواهد گفت اگر چنین قطاری وجود داشت، آیا باید سوار آن شوید یا اینکه با پای پیاده و دست خالی مسیر را طی کنید. پس کشف کنید و آگاهانه تصمیم بگیرید.
ایستگاه اول: رشد مهارتی
چهارمین انقلاب صنعتی در دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم در حال شکل گیری است. یادگیری مهارت های جدید در حال تبدیل شدن به یک امر ضروری برای بقای زندگی کاری کارمندان می باشد. سازمان هایی که آموزش کارکنان را سر لوحه کار خود قرار دهند در آینده نه چندان دور، شکست ناپذیر خواهند بود. خانم Heather Mc Gowan معتقد است درآینده موفقیت هرچه بیشتر کسب و کارها نه در رقابت بیشتر بلکه در گرو یادگیری سریع تر است.
یکی از این یادگیری ها، شناخت تایپ های مهارتی است.
زمانی که می‌خواهید کار یا رشته‌ای را شروع کنید، معمولا چندین و چند مهارت پیش روی شما قرار دارد. برای یادگیری این مهارت‌ها، چند راه دارید: یادگیری I یا یادگیری عمقی: I-Shaped Skills ) (در این مدل یادگیری شما تنها روی یک مهارت تمرکز می‌کنید و در همان عمیق می‌شوید و از سایر مهارت‌ها خیلی گذار عبور خواهید کرد. یادگیری ــ یا یادگیری کلی‌گرا (Hyphen/Dash-Shaped): شما تمام مهارت‌ها را یاد خواهید گرفت اما در هیچ‌کدام عمیق نمی‌شوید. بلکه یک دید کلی به تمام مهارت‌ها خواهید داشت. یادگیری T : شما ابتدا یک دید کلی به تمام مهارت‌ها پیدا خواهید کرد، سپس روی یک مورد تمرکز می‌کنید و در آنها عمیق می‌شوید. در این مدل، شما به سایر مهارت‌ها آنقدر دید دارید که بتوانید ارتباط آنها را با بخش تخصصی خودتان بفهمید.
در کل می توان گفت تایپ مهارتی T یا همان T _ Shaped Skills افرادی با تجربه های گسترده در امور متفاوت هستند اما در عین حال از تخصص پیدا کردن در یک حوزه به خصوص هم دست نکشیده اند . مهارت‌های T یا یادگیری T نوعی استعاره است که برای توصیف مهارت‌های یک شخص استفاده می شود.
اما باید دانست مهارت های I شکل و یا خط تیره (Hyphen/Dash) شکل شاید به تنهایی برای دنیای امروز کافی نباشند اما شالوده و در واقع بُعد اصلی تشکیل دهنده تایپ های مهارتی چند بعدی یا به اصطلاح Multi-Tasking خواهند بود زیرا با افزایش تخصص های فردی و در راستای آن ، افزایش گستره تجربه شخص، تایپ های مهارتی متفاوتی به وجود خواهند آمد از جمله مهارت π، مهارت E، مهارت M، تایپ مهارتی شانه ای، مهارت X
تایپ مهارتی π: این افراد علاوه بر داشتن یک تخصص ، به دنبال گستره مهارت های عمومی خود هستند. این افراد با این تایپ مهارتی، توانایی عملکردی بالا دارند و جز افراد Multi-Tasking محسوب می شوند.
تایپ مهارتی E: این تایپ از یک I و چند خط تیره تشکیل شده که به معنای داشتن یک تخصص عمیق و چندین مهارت عمومی است. این افراددر یک کلام اید ها را به واقعیت تبدیل میکنند.این دسته افراد در وهله اول همان کارمندان موفقی هستند که به دنبال ارضای نیاز پاسخگویی به کنجکاوی خود هر لحظه به دنبال کشف مفاهیم جدید بوده و ریسک لازم برای به واقعیت پیوستن ایده های خود را متحمل خواهند شد.در واقع وجه تمایز افراد با مهارت های ای شکل در سیستم سازی و به اجرایی رساندن امور است. اموری که هر کسی ریسک لازم جهت انجام آنها را نخواهد داشت.
تایپ مهارتی M: این تایپ از دو I و دو خط تیره تشکیل شده است. یعنی اینکه این افراد در بیشتر از دو موضوع تخصص دارند. از دیدگاه مدیران، افرادی که در چند حوزه تخصص دارند، توانایی انعطاف پذیری و مسئولیت پذیری بیشتری خواهند داشت. اگر الان یک فرد با تایپ مهارتی M هستید، هر تخصصی که کسب کنید یا به اصطلاح هر خط عمودی ای که به شکل حرف M اضافه بشود، تایپ مهارتی شما بیشتر و بیشتر به تایپ مهارتی شانه ای شکل (Comb-Shaped) شبیه می شود.
تایپ مهارتی Comb- shaped : این تایپ دارای چندین I است. افرادی با تایپ مهارتی شانه شکل ، نه تنها در چندین حوزه تخصص داشته بلکه در کنار آن تجربه خوبی هم در رابطه با امور کلی دارا هستند که این افراد اصطلاحا آچار فرانسه تیم هم نامیده می شوند.
تایپ مهارتی X: ( X-Shaped ) افراد با مهارت های X شکل ، تخصص عمیقی روی یک موضوع داشته اما در کنار تخصص خود توانایی لازم جهت هدایت افراد زیادی را نیز جهت رسیدن به هدف واحد را نیز دارا هستند.این گونه افراد از آنجایکه بیشتر مشغول در حوزه مدیریت، استراتژی و سرپرستی افراد دیگر هستند، ممکن است وقت کمتری برای کار کردن و بهبود تخصص خود داشته باشند.
در افراد با مهارت X شکل، آنچه اهمیت دارد در واقع هوش اجتماعی و شایستگی های مدیریتی آنهاست نه عمق تخصصشان . این افراد دارای ریسک بالا ، شخصیتی کاریزماتیک و از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند.
آنچه درباره تایپ های مهارتی گفته شد به موارد بالا ختم نمی شود و قطعا با پیشرفت سریع در تکنولوژی و سیر افزایش هوش بشر در آینده حروف بیشتری به لیست های تایپ های مهارتی اضافه خواهد شد .
اما در نهایت نکته ای که وجود دارد این است که پروسه یادگیری مثل یک سفر مادام العمر است و هیچوقت نباید از یادگیری امور جدید دست کشید.
طبق نظریه تکامل آقای چالرز داروین هیچ موجودی به شکل پیچیده امروزی در ابتدا وجود نداشته است.
طبق این نظریه، توانایی ها و مهارت های ما هم به مرور زمان از یک موجود تک سلولی به شکل انسان بالغ امروزی تبدیل خواهد شد.در نهایت نباید توقع داشته باشیم به طور ناگهانی یک فرد با مهارت I شکل، مستقیما به یک فرد با مهارت های T شکل، شانه ای یا M شکل تبدیل شود.
